Je zult vast wel eens een vogel hebben gezien met een gekleurd ringetje aan zijn poot. Deze ring wordt zorgvuldig aangebracht op de poot van de vogel, meestal tijdens het jongstadium, zodat het dier er geen hinder van ondervindt. Heb jij je wel eens afgevraagd waarom die vogels geringd zijn? Een vogel krijgt een ring als identificatie voor onderzoek of bescherming. Zijn ze weggevlogen uit een beschermde omgeving of heeft het een andere functie, wij leggen het je uit.
Vogels ringen voor onderzoek
De voornaamste reden dat sommige vogels een ring dragen is voor onderzoek. Door vogels te ringen kunnen er gegevens van deze vogel verzameld worden. Bijvoorbeeld de leeftijd van vogels, waar ze naartoe trekken en wat de overlevingskansen zijn. Naast deze gegevens wordt ook andere informatie verzameld, zoals het gewicht, de populatiegrootte en de gezondheidstoestand van de vogels. Door deze gegevens te verzamelen ontstaat er een duidelijk beeld van de conditie en ontwikkeling van de vogelpopulatie. Door deze gegevens te verzamelen is de mens beter in staat om de vogels te beschermen. Ook kan er op tijd worden geconstateerd als er bijzondere veranderingen in gedrag van de vogels tot stand komt. Bijvoorbeeld door klimaatverandering, verandert aanbod van voedsel of het toenemen van prooijen. Eventueel kunnen er dan acties uitgezet worden om de vogels een hogere overlevingskans te bieden. Deze onderzoeken zijn vaak onderdeel van grotere projecten die gericht zijn op het beschermen en monitoren van vogelsoorten.
Hoe worden vogels geringd
Vogels worden vaak als nestjong geringd om te voorkomen dat ze als wildvang worden gezien. De pootjes moeten volgroeid zijn zodat de ring geen schade kan aanrichten aan de vogel, maar het ringen moet wel zo vroeg gebeuren dat de vogel nog niet kan vliegen. Er zal dus vrijwel altijd geringd worden in het broedseizoen. Dit maakt het ook lastig omdat er dan extra voorzichtig met de vogels omgegaan moet worden om de vogels, moeder en omgeving niet te verstoren. Soms worden vogels gevangen voor onderzoek en ringen, waarbij het belangrijk is goed te kijken naar de kenmerken en inscriptie van de ring. Er wordt vaak met drie personen geringd om het zo snel en efficiënt mogelijk te laten verlopen. De een onderzoekt de vogel, de ander schuift voorzichtig de ring over de poot en de laatste noteert alle gegevens. Het is belangrijk om de juiste maat ring te kiezen en deze maat duidelijk aan te geven; alleen op advies van een deskundige of dierenarts mag hiervan worden afgeweken. Mocht de ring te strak zitten, dan kan het nodig zijn de ring te knippen. Er zijn verschillende soorten ringen beschikbaar in het assortiment, zoals aluminium en RVS, in diverse maten en kleuren, passend bij verschillende vogelsoorten. Ringen worden speciaal geproduceerd voor vogelonderzoek en moeten via erkende instanties worden besteld, vaak per minimaal aantal stuks. Alleen mensen die een examen hebben afgelegd mogen ringen aanbrengen. Tijdens de afgifte van ringen wordt gecontroleerd op kenmerken en naleving van regelgeving. Het is belangrijk om ringgegevens te melden bij de juiste instanties en te letten op waarop de regelgeving van toepassing is. Soms kan er een probleem ontstaan, bijvoorbeeld als de ring niet goed past. In Nederland worden landelijke projecten uitgevoerd voor het ringen van vogels, mede om monitoring mogelijk te maken in verband met vogelgriep. Mensen kunnen vragen stellen over het ringen en het bestelproces. De herkomst van de ring kan worden achterhaald door te kijken waar de ring vandaan komt. Het maken van foto’s kan helpen bij het documenteren van het ringen en het controleren van de juiste maat.
Wetgeving en regelgeving rondom vogelringen van beschermde vogels
Het ringen van onze geliefde vogels is veel meer dan alleen onderzoek en herkenning – het gaat om zorgvuldige bescherming en betrouwbare regels waar we allemaal baat bij hebben. In Nederland hebben we heldere afspraken gemaakt om onze beschermde vogels goed te verzorgen en het vogelonderzoek betrouwbaar te houden. Daarom mogen we alleen officiële ringen gebruiken, die je eenvoudig kunt bestellen via de NBvV (Nederlandse Bond van Vogelliefhebbers) of je plaatselijke vereniging. Deze bijzondere ringen hebben een unieke inscriptie met een volgnummer, het jaartal en een handige code die de soort en kweek aangeeft. Zo kunnen we geringde vogels altijd terugvinden naar waar ze vandaan komen – geweldig toch?
Jonge vogeltjes en geringde vogels
Voor onze jonge vogeltjes is het echt belangrijk dat we de juiste ringmaat kiezen. De ring moet precies goed passen: niet te strak zodat het pootje niet wordt afgekneld, en ook niet te los zodat de ring er niet af kan glijden. Afhankelijk van de vogelsoort en het gewicht van je vogel zijn er verschillende soorten ringen beschikbaar, zoals een mooie metalen ring, stevige rvs ringen of een kleurrijke ring van kunststof of aluminium. Vooral bij onze beschermde soorten, zoals de prachtige kanaries, is het verplicht om de vogels te voorzien van een officiële ring. Zo kunnen we deze mooie vogels altijd goed onderscheiden van niet-geregistreerde exemplaren.
De wetgeving rondom vogelringen helpt ons allemaal om illegale handel in beschermde vogels tegen te gaan. Elke geringde vogel wordt zorgvuldig geregistreerd, en alle belangrijke gegevens over de kweek, de ringmaat en de gebruikte pootringen worden netjes bijgehouden. Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit zorgt ervoor dat deze goede regels worden nageleefd, gebaseerd op internationale afspraken en EU-richtlijnen. Hierdoor verloopt het bezit en de handel van beschermde vogels altijd goed georganiseerd en betrouwbaar.
Voor kwekers en vogelliefhebbers zoals jij betekent dit dat je alleen ringen mag bestellen als je lid bent van een erkende vereniging en in het bezit bent van een kweeknummer. Ook houd je een overzichtelijke administratie bij van alle gegevens rondom je vogels en de aangebrachte ringen. Dit is niet alleen verplicht, maar helpt ook enorm bij het verzamelen van waardevolle informatie voor het vogelonderzoek. Door het gebruik van verschillende soorten ringen, zoals kleurringen en rvs ringen, kunnen vogels eenvoudig worden onderscheiden en gevolgd in diverse onderzoeksprojecten – echt nuttig voor iedereen die van vogels houdt.
Kortom, de zorgvuldige wetgeving en regelgeving rondom vogelringen zorgen ervoor dat onze vogels op een verantwoorde manier worden geringd en gevolgd. Dit draagt bij aan het beschermen van onze kostbare beschermde soorten, het verzamelen van betrouwbare gegevens en het voorkomen van illegale handel. Door samen deze goede regels te volgen kunnen we zorgen voor een gezonde en goed beschermde vogelpopulatie waar we allemaal van kunnen genieten.
Metalen ring van een vogel aflezen
Mocht je ooit een levende of dode vogel zien die geringd is, probeer dan altijd de ringcode te lezen en te tonen. Het tonen van de ringcode is belangrijk voor het verzamelen van gegevens over de vogel. Mensen spelen een cruciale rol bij het melden van deze ringgegevens en dragen zo bij aan het beschermen van vogels en het in kaart brengen van hun migratiegedrag. Deze gegevens kunt u dan online doorgeven aan het vogeltrekstation. Zij verzamelen alle gegevens en kunnen hiermee weer verder onderzoek doen.
Een ideale manier om vogels van dichtbij te bekijken is met een raamvoederhuisje bijvoorbeeld. Zo kun je de vogels van dichtbij zien zonder ze af te schrikken. In de winter kunnen vogels wat meer voeding en vette producten gebruiken. Wil je de vogels dichtbij voeren dan kun je vetbollen of een pindaslinger ophangen. Zo kun je genieten van de vogels, ze bijvoeren en wie weet spot je wel een geringde vogel.
