De nationale vogeltelling in Nederland

De Nationale Vogeltelling in Nederland is een jaarlijks terugkerend evenement waarbij mensen in heel Nederland worden aangemoedigd om gedurende een weekend in Januari de vogels in hun omgeving te tellen. Dit jaar, in 2023, deden er bijna 140.000 mensen mee aan de nationale vogeltelling en er werden meer dan 2 miljoen vogels geteld.

Wat is het doel van de Nationale Vogeltelling?

Het doel van de telling is om meer te weten te komen over de vogelpopulaties in Nederland en eventuele veranderingen in die populaties in kaart te brengen. Door jaarlijks een telling te houden van de vogels in Nederland kunnen wetenschappers en vogelliefhebbers meer te weten komen over de aantallen en de verspreiding van verschillende soorten vogels in Nederland.

De resultaten van de Nationale Vogeltelling worden gebruikt om veranderingen in de vogelpopulaties in Nederland te monitoren en te onderzoeken. Het kan bijvoorbeeld worden gebruikt om trends te ontdekken in de aantallen van bepaalde soorten, om te zien hoe ze zich verspreiden over het land of om te onderzoeken of er veranderingen zijn in de timing van migraties.

De resultaten van de tellingen zijn ook belangrijk voor de bescherming van vogels in Nederland en voor het behoud van hun leefgebieden. Het kan bijvoorbeeld worden gebruikt om te bepalen welke soorten extra bescherming nodig hebben of om te identificeren waar leefgebieden moeten worden verbeterd.

Hoe werkt de Nationale Vogeltelling?

De Nationale Vogeltelling in Nederland is een jaarlijks terugkerend evenement dat in één weekend in april plaatsvindt. Tijdens de telling worden mensen aangemoedigd om gedurende een half uur alle vogels in hun tuin of park te tellen en de resultaten door te geven aan Vogelbescherming Nederland en Sovon Vogelonderzoek Nederland.

Het tellen van vogels is eenvoudig en kan worden gedaan door naar buiten te gaan en de vogels te observeren die zich in de omgeving bevinden. Het is belangrijk om tijdens de telling alleen de vogels te tellen die daadwerkelijk gezien worden en om geen vogels te dubbel tellen. Om het tellen makkelijker te maken is het handig om een lijstje te maken van de verschillende soorten vogels die in de omgeving voorkomen.

Na het tellen van de vogels kan de waarneming worden doorgegeven via de website of app van Vogelbescherming Nederland en Sovon Vogelonderzoek Nederland. Hierbij wordt gevraagd om de soort vogel, het aantal vogels dat is waargenomen en de locatie van de waarneming door te geven.

De resultaten van de telling worden vervolgens door Vogelbescherming Nederland en Sovon Vogelonderzoek Nederland verwerkt en gebruikt voor wetenschappelijke analyses en rapportages.

Door elk jaar op dezelfde manier te tellen, kan er jaar op jaar vergelijkbare informatie worden verzameld over de vogelpopulaties in Nederland. Dit is belangrijk voor het monitoren van veranderingen in de vogelpopulaties en het nemen van maatregelen voor de bescherming van vogels en hun leefgebieden.

Wat waren de resultaten van de nationale vogeltelling 2023?

De top drie van de meest getelde soorten in 2023 bestaat uit:

De Huismus
De Koolmees
De Pimpelmees

Op de eerste plaats vinden we de huismus met 412.509 tellingen. Dit is gunstig aangezien de huismus op de beschermde vogel lijst staat. Daarbij moet wel in rekening genomen worden dat de huismus een van de minst verlegen vogelsoorten is en zich daarom vaak laat zien.

Op de tweede plek vinden we al jaren de koolmees, dit jaar goed voor 258.553 tellingen. Een echte overlever en qua formaat en aantal de grootste mees onder de mezensoorten. De koolmees is door zijn vrolijk en luid getsjilp ook een graag geziene gast in de Nederlandse tuinen.

Een stijger ten opzichte van de vorige jaren is de pimpelmees. Verwant aan de Koolmees maar een slag kleiner staat de Pimpelmees met 168.973 tellingen op de derde plaats. Overigens zijn de verschuivingen nooit heel groot met de Pimpelmees tellingen, over de afgelopen jaren verschoof de pimpelmees gemiddeld twee plaatsen.

Welke trends zijn er door de jaren heen waargenomen tijdens de nationale vogeltelling?

Er zijn verschillende trends waargenomen tijdens de Nationale Vogeltelling in Nederland. Hieronder een aantal voorbeelden:

Toename van de huismus

De huismus is de meest getelde vogel tijdens de Nationale Vogeltelling en de afgelopen jaren is er een toename te zien in de aantallen. Dit is goed nieuws, aangezien de huismus een beschermde diersoort is.

Afname van de spreeuw

De spreeuw was in het verleden een veelvoorkomende vogel in Nederland, maar de afgelopen decennia zijn de aantallen sterk afgenomen. Tijdens de Nationale Vogeltelling is er dan ook een duidelijke afname te zien in de aantallen spreeuwen.

Toename van de koolmees en de pimpelmees

De aantallen koolmezen en pimpelmezen zijn de afgelopen jaren toegenomen. Dit kan onder andere worden toegeschreven aan de toename van nestkastjes in Nederland en de inspanningen van natuurbeschermingsorganisaties om deze soorten te beschermen door ze bijvoorbeeld bij te voederen met strooivoer en mezenbollen.

Verandering in de aantallen trekvogels

De aantallen van sommige trekvogels, zoals de grutto en de kievit, zijn de afgelopen jaren afgenomen. Dit kan onder andere worden toegeschreven aan veranderingen in hun leefgebied en het verlies van geschikte voedselbronnen tijdens de trek.

Toename van de halsbandparkiet

Een opmerkelijke trend: De halsbandparkiet leeft in het wild in Nederland. Ze stammen af van ontsnapte en vrijgelaten halsbandparkieten. Deze exotische vogel soort is oorspronkelijk afkomstig uit tropisch Afrika en Azië, maar is inmiddels in veel steden in Europa te vinden, waaronder ook in Nederland. De halsbandparkiet leeft voornamelijk van zaden, fruit en noten en woden maar al te graag bijgevoederd met bijvoorbeeld gepelde pinda’s.

De halsbandparkiet komt met name voor in stedelijke gebieden, waar de vogels vaak te vinden zijn in parken en tuinen. Het zijn opvallende vogels vanwege hun fel gekleurde verenkleed en luidruchtige gedrag.

Hoewel de halsbandparkiet nog steeds als een exoot wordt beschouwd, is de soort inmiddels goed ingeburgerd in Nederland en zijn er zelfs broedende populaties in het wild te vinden. Bij de laatste Nationale Vogeltelling komt de halsbandparkiet in Leiden. Amsterdam, Den haag en Haarlem zelfs voor in de top tien van de meest getelde vogels!

Wie kan er meedoen aan de nationale vogeltelling?

Iedereen kan meedoen aan de Nationale Vogeltelling in Nederland, van jong tot oud en met of zonder ervaring in vogelherkenning. Het enige wat je nodig hebt is een half uurtje vrije tijd in het laatste weekend van januari, een plek waar je vogels kunt zien en een computer of mobiele telefoon om je waarnemingen door te geven.