Maak van jouw tuin een hotspot voor vogels

Om je tuin aantrekkelijk te maken voor vogels heb je een aantal verschillende elementen nodig. Denk aan voedselbronnen, zoals bessenstruiken, heggen, stuifmeel en nectarplanten; waterbronnen zoals een vijver of een regenton; schuilplaatsen zoals bomen en struiken; en natuurlijk een fatsoenlijke verblijfplaats. Al deze kenmerken zijn essentieel om vogels aan te trekken en een thuis te bieden in je tuin. Als je meer gevederde bezoekers over de vloer wil hebben, zorg er dan voor dat je deze elementen aanwezig zijn en dat je de tuin zo divers mogelijk maakt.

Zorg voor insecten in jouw tuin

Door het aantrekken van insecten, trek je ook vogels. En dat doe je het beste met bloemen en inheemse planten. Een mix van vlinders, bijen, roofinsecten, bladluizen, wilde bloemen, struiken en bomen, zal veel soorten insecten aantrekken, waaronder bestuivers, vlinders, kevers, motten en sprinkhanen. Een gemengde bloemborder met deze planten is hiervoor de perfecte oplossing. Door voor insecten te zorgen, zorg je ook voor vogels. Veel vogels zijn namelijk afhankelijk van insecten, vooral in de drukke tijd als ze hun jongen moeten voeden.

Voedselbronnen

Vogels hebben jaarrond voedsel nodig om hun levensonderhoud te verzekeren, dus hoe meer voedsel je in je tuin kunt aanbieden, des te meer vogels zullen jouw tuin als vaste stop of woonplek beschouwen. Buiten de jongen–tijd eten veel vogels graag bessen, noten en zaden. Planten en struiken die hierin voorzien zijn nuttig, met name omdat het landschap steeds meer versteend raakt. Denk bijvoorbeeld aan krentenboom, gele kornoelje, aalbessen, vuurdoorn of kamperfoelie. Vogelbescherming Nederland heeft een prachtige bessenkalender gemaakt om tuinbezitters te helpen bij het aanbieden van voedsel aan vogels. Zaden zijn meestal in grote getale verkrijgbaar bij eenjarige planten, die natuurlijk afhankelijk zijn van een zo groot mogelijk aantal nakomelingen. Zonnebloemen zijn favoriet bij veel vogels, maar ook als meerjarige planten doen distels, paardenbloemen, duizenblad en ook de uitheemse Echinacea het goed. Putters eten bijvoorbeeld jaarrond zaden en alleen hun jongen eten insecten. Andere soorten vogels eten juist jaarrond voornamelijk insecten, zoals het roodborstje of het winterkoninkje, en sommige gebruiken dit als aanvulling op hun ‘dieet‘. Een eenvoudige en goedkope manier om vogels in jouw tuin tevreden te stellen is het zaaien van vogelzaad. Hieruit komen prachtige bloemen die insecten aantrekken, wat de vogels weer zullen gebruiken om zaden te eten. Bovendien zullen de zaden zichzelf uitzaaien.

Uitkijkpunten

Vogels zoeken graag een veilige plek hoog boven de grond waar ze hun omgeving kunnen overzien. Bomen en struiken zijn hierbij het meest aantrekkelijk, hoewel ze ook gebruik maken van dakranden en schuttingen. Planten bieden echter meer bescherming en hebben meerdere nutten. Bomen vormen een soort flatgebouw voor kleine dieren, waaronder insecten, en voorzien zo vogels van voedsel en schuilplaatsen.

Variatie en verschillende lagen

Als je verschillende soorten vogels in je tuin wilt aantrekken, is het verstandig om je tuin te voorzien van een gelaagde structuur. Plant verschillende lagen, zoals bomen, struiken, kruiden en klimplanten. Op deze manier kun je profiteren van de synergie tussen de verschillende beplantingen: de aantrekking van vogels die graag in bomen leven, maar ook van diegenen die gebruik maken van struiken of beide habitats nodig hebben. Zo heb je meer kans dat er verschillende soorten vogels komen. Let ook op dat je bomen en struiken met verschillende groottes en vormen plant, zodat je meer kleine vogels aantrekt, in plaats van alleen de grote luidruchtige soorten. In een tuin met verschillende lagen kunnen bijvoorbeeld roodborstjes, mezen, vinkjes en winterkoninkjes zich verstoppen in het dichtere struikgewas, grotere struiken en klimplanten. Ook insecten en insectenetende vogels zullen hier van profiteren. Door variatie in je tuin te creëren, maak je de tuin dus veel aantrekkelijker voor vogels.

Benut zoveel mogelijk plekken en mogelijkheden

Een kale muur, een huis, een schuurtje: dieren hebben er eigenlijk niet veel aan. Er is geen eten, geen plek om zich te verstoppen, geen habitat. Het is als een grote, kale rots. Sommige vogels zoeken die rotsachtige plekken zelfs op, bijvoorbeeld duiven die in steden wonen. Maar voor vogels die we graag in de tuin zien hebben we meer groen nodig. Want groen zorgt voor insecten, voor bessen en voor beschutting. Hoe meer groen, hoe meer leefgebied. Daarom heb ik de tekening gemaakt met een klimplant tegen het schuurtje (insecten, hij draagt bessen op de tekening en het vormt beschutting), stapstenen in plaats van een pad én een begroeid dak (bloeiende daken zijn heel nuttig voor insecten). Ieder beetje helpt, want zelfs een kleine plant zoals een paardenbloem tussen de tegels trekt insecten en de zaden worden gegeten door vogels.

Bakjes met water

Mijn tuin heeft de ideale waterpartij voor vogels: een ondiep stuk met wat stenen of een rustig aflopende oever, waar ze zich kunnen wassen zonder het diepe in te hoeven. Verder is het belangrijk dat de omgeving open is, zodat de vogels hun omgeving in de gaten kunnen houden. Mijn waterschaal staat op een stellagekast, pal voor een muur, en sinds die daar staat wordt hij veel vaker gebruikt. Elke ochtend komen er merels, musjes en roodborstjes, wat heel leuk is om te zien. Wat een heerlijk gezicht om ze te zien douchen in mijn tuinvijver!

Gras in de tuin

Als je een tuin hebt met een gazon of een zitplek die je niet vaak gebruikt, dan is dat een mooie plek voor vogels. Merels zoeken er graag naar wormen. Als het mag, staat het vrij om er kruiden in te laten groeien en te laten bloeien, want de nectar die deze bloemen produceren is een grote bron van voedsel voor insecten, waar vogels weer op afkomen. In woonwijken is er meestal wel ergens een gazon te vinden, maar ik heb ervoor gekozen om de ruimte in mijn tuin anders te gebruiken. Ook zijn er in de plantsoenen direct rond het blok al veel grasvlaktes met madeliefjes en paardenbloemen.

Voeren en nestkasten

Hoewel je met de meeste vogels geen extra man–made dingen nodig hebt, kunnen nestkasten extra nestmogelijkheden bieden, vooral in een jonge tuin of buurt. Sommige vogels nestelen zich ook in onze huizen, maar door de steeds energiezuinigere bouw hiervan hebben ze steeds meer moeite om een geschikte plek te vinden. Voor zwaluwen en mussen zijn speciale nestkasten en nest–dakpannen verkrijgbaar, hang er meerdere op omdat ze sociale dieren zijn. Let wel op, omdat ze veel troep maken. Soms is een speciale nestkast niet eens nodig, zoals bij het voorbeeld van een roodborstje dat in een oude theepot nestelde. Iedereen heeft zijn eigen smaak, toch? Veel mensen voeren vogels, jaarrond of alleen in de winter. Zorg ervoor dat je geschikt voer geeft en dat het niet bedorven is. Vogelpindakaas kun je tijdens het broedseizoen beter niet aanbieden, omdat de vogels het vaak toch aan hun jongen voeren en deze de plantaardige vetten nog moeilijk kunnen verteren. Gedroogde meelwormen of een speciale insecten–vetblok zijn beter geschikt. Kies een plek waar de vogels een goed overzicht hebben op hun omgeving, hoog of ten midden van een gazon, zodat katten ze niet snel te pakken krijgen. Als je specifieke soorten niet wilt hebben, zoals kauwtjes of eksters, kun je hier slim mee omgaan. Ze zijn slim en opportunistisch, dus je zult verbaasd staan hoe inventief ze kunnen zijn. Probeer uit wat werkt voor jouw tuin en de vogels in jouw buurt. Kooien, hangend eten of een handje zaden en meelwormen tussen de bodembedekkers kunnen helpen. Een vetbolletje tussen de struiken is ook een optie. Wil je meer weten over specifieke vogels? Raadpleeg dan de Vogelbescherming Nederland Vogelgids. Daarin staat informatie over hun leefgebied en wat ze eten. Hebben jullie leuke ervaringen met bijdehante, brutale of verrassende vogels? Deel deze dan met ons!